Zagadnienia prawne związane z transseksualizmem jak dotąd były różnie rozwiązywane w orzecznictwie sądów polskich. Sytuacji tej nie unormował projekt ustawy o uzgodnieniu płci, ponieważ ustawa ta nie weszła ona do polskiego porządku prawnego (została zawetowana przez Prezydenta RP). W najnowszych orzecznictwie Sądu Najwyższego potwierdzono, że obecnie podstawą procesową do rozstrzygnięcia stwierdzającego zmianę płci jest art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego (tzw. powództwo o ustalenie).
***
Nie masz czasu przeczytać całego wpisu? Zobacz nasze e-booki kancelarii, które możesz pobrać i przeczytać w wolnej chwili, w drodze do pracy, w drodze po dzieci, w podróży itp.
***
Najnowsze orzecznictwo
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2019 r. (sygn. akt II CSK 371/18, www.sn.pl) w uzasadnieniu swojego orzeczenia wyjaśnił na jakiej podstawie prawnej powinno zostać wniesione powództwo przez osobę domagającej się ustalenia jej płci:
Orzecznictwo odrzuciło możliwość korzystania w tym zakresie z instytucji sprostowania aktu stanu cywilnego (art. 35-36 p.a.s.c., zob. mającą moc zasady prawnej uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 1989 r., III CZP 37/89, OSNCP 1989, nr 12, poz. 188), do którego dochodzi w postępowaniu nieprocesowym. Wobec niemożności rozpatrywania sprawy o ustalenie zmiany płci w postępowaniu nieprocesowym, które konstrukcyjnie może być prowadzone także z udziałem tylko jednego uczestnika, na innej podstawie (art. 13 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.), Sąd Najwyższy wskazał na dopuszczalność wykorzystania w tym względzie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c., por. postanowienie z dnia 22 marca 1991 r., III CRN 28/91, nie publ.), rozstrzygając problem wynikający z zasady dwustronności procesu (por. uchwałę z dnia 25 lutego 1978 r., III CZP 100/77, OSPiKA 1983, nr 10, poz. 217) przez wskazanie, że pozwanymi w takim wypadku powinni być rodzice osoby dochodzącej ustalenia zmiany płci (por. uchwałę z dnia 22 września 1995 r., III CZP 118/95, OSNC 1996, nr 1, poz. 7), i przyjmując założenie, iż wyrok ustalający zmianę płci działa ex nunc i może stanowić podstawę do ujawnienia tej okoliczności w akcie urodzenia powoda w formie wzmianki dodatkowej (art. 24 p.a.s.c., por. postanowienie z dnia 22 marca 1991 r., III CRN 28/91, nie publ.).
Obecnie przyjmuje się, że pozwanymi w sprawie powinni zostać rodzice. O ile takie sprawy mogą wywoływać wiele kontrowersji, tak należy stwierdzić, że istnieje podstawa prawna, na którą może powołać się osoba chcąca uregulować swoją sytuację związaną ze zgodnością płci metrykalnej a rzeczywistą płcią, z którą się identyfikuje.
Sąd właściwy
Według wspomnianego projektu ustawy o uzgodnieniu płci sądem właściwym miał zostać Sąd Okręgowy w Łodzi, jednak z uwagi na to, że ustawa ta nie weszła w życie, aktualnie właściwy będzie sąd okręgowy według miejsca zamieszkania pozwanego. Nie są to sprawy łatwe i mogą być czasochłonne w zależności od przeprowadzanych dowodów oraz postawy stron postępowania.
***
Ten wpis stanowi jedynie krótkie wyjaśnienie prezentowanej problematyki. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji skontaktuj się z nami.
***
Przeczytaj więcej wpisów na blogu z zakresu prawa rodzinnego:
