Często w praktyce okazuje się, że dwie osoby mogą być względem siebie dłużnikami i wierzycielami. Tak jest nierzadko zwłaszcza w obrocie gospodarczym. Życie pisze przecież różne scenariusze.
Na kilka pytań związanych z tą problematyką odpowiadam poniżej.
***
Nie masz czasu przeczytać całego wpisu? Zobacz nasze e-booki kancelarii, które możesz pobrać i przeczytać w wolnej chwili, w drodze do pracy, w drodze po dzieci, w podróży itp.
***
Co można zrobić w takiej sytuacji?
Można dokonać tzw. potrącenia wierzytelności.
Przepisy kodeksu cywilnego dopuszczają potrącenie wierzytelności gdy:
- dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami
- przedmiotem wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku
- obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym
- co do zasady werzytelności nie są przedawnione. Jednak w tym zakresie istnieje wyjątek, o czym napisałam w dalszej części postu.
Jaki jest skutek potrącenia wierzytelności?
Obie wierzytelności ulegają wzajemnemu umorzeniu do wysokości wierzytelności niższej.
W jaki sposób można dokonać potrącenia wierzytelności?
Nie jest to trudne. Wymaga złożenia jednostronnego oświadczenia drugiej stronie. Oświadczenie to ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Ważne, aby jednostronne oświadczenie o potrąceniu dotarło do drugiej strony. Natomiast, aby skutecznie dokonać potrącenia należy spełnić wszystkie przesłanki do tego wymagane.
Częstym błędem popełnianym w praktyce jest brak dochowania wymogu wymagalności wierzytelności.
Na ten temat wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy w swoim dotychczasowym orzecznictwie.
W jednym z nowszych orzeczeń przyjął, że w przypadku zobowiązania bezterminowego, jakim jest np. zapłata kary umownej, samo przedstawienie wierzytelności do potrącenia nie zawiera w sobie jednocześnie elementu wezwania dłużnika do zapłaty, dlatego że zastosowanie takiego skrótu prawnego nie znajduje usprawiedliwienia w ustawie. Polecam w tym zakresie zapoznanie się z całym wywodem Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt: IV CSK 141/15.
Dla spełnienia wymogu wymagalności wierzytelności konieczne jest więc dokonanie wezwania dłużnika do zapłaty.
Czy każda wierzytelność może zostać potrącona?
Niestety nie zawsze możliwe jest dokonanie potrącenia wierzytelności. Tak jest ze wględu np. na to, że nie każda wierzytelność nadaje się do potrącenia. Kodeks cywilny wskazuje na kilka przypadków jakie wierzytelności nie mogą być umorzone przez potrącienie.
Są to wierzytelności:
- nieulegające zajęciu,
- o dostarczenie środków utrzymania,
- wynikające z czynów niedozwolonych,
- co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.
Czy można dokonać potrącenia wierzytelności przedawnionej?
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego wierzytelność, która jest przedawniona, może być potrącona, jeżeli w chwili, gdy potrącienie stało się możliwe, przedawnienie jeszcze nie nastąpiło.
Kiedy potrącenie wierzytelności jest skuteczne?
Gdy zostały spełnione wszystkie przesłanki do dokonania potrącenia. Brak zachowania któregokolwiek z tych wymogów powoduje, że potrącenie jest nieskuteczne.
***
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej w sprawach potrącenia wierzytelności, prosimy o kontakt w sposób określony w zakładce Kontakt.
***
Przeczytaj więcej wpisów na blogu z zakresu prawa związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej:
