* Photo by Micheile Henderson on Unsplash
Roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Zasadą jest, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. Nie dotyczy to przypadku, gdy doszło do zrzeczenia się korzystania z zarzutu przedawnienia. Dowiedz się więcej na temat tego jakie działania powodują przerwanie biegu przedawnienia.
***
Nie masz czasu przeczytać całego wpisu? Zobacz nasze e-booki kancelarii, które możesz pobrać i przeczytać w wolnej chwili, w drodze do pracy, w drodze po dzieci, w podróży itp.
***
Ile wynosi termin przedawnienia roszczeń?
Co do zasady – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej – termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata.
Ważne, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Nie dotyczy to sytuacji, gdy termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Takie terminy przedawnienia roszczeń obowiązują od 9.07.2018 r.
Jak wyjaśnia się w literaturze:
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy zmieniającej, do roszczeń już istniejących, a jeszcze nie przedawnionych w dniu jej wejścia w życie (9.7.2018 r.), stosuje się przepisy kodeksu w ich nowym brzmieniu. Oznacza to, że w odniesieniu do tych roszczeń terminy wynoszące co najmniej dwa lata upływają na koniec roku kalendarzowego, zostają zatem z chwilą wejścia w życie ustawy przedłużone.
– tak P. Machnikowski [w:] E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 9, Warszawa 2019, Komentarz do art. 118 Kodeksu cywilnego, teza 10 (Legalis)
Wpis ten nie wyczerpuje całości tematu. Jeśli chcesz wiedzieć, czy Twoje roszczenie przedawniło się skontaktuj się z nami.
Kiedy przepis szczególny stanowi inaczej?
Przykładowo w przypadku umowy zlecenia. Z upływem lat dwóch dla tej umowy przedawniają się:
1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;
2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.
Od kiedy należy liczyć bieg przedawnienia?
Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że bieg przedawnienia roszczeń majątkowych rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
Kiedy dochodzi do przerwania biegu przedawnienia?
Do przerwania biegu przedawnienia dochodzi:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwzięto bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje
- przez wszczęcie mediacji.
Uznanie roszczenia dzieli się na właściwe i niewłaściwe. Te pierwsze ma miejsce w umowie między wierzycielem a dłużnikiem. Uznanie niewłaściwe jest oświadczeniem wiedzy dłużnika.
Na temat uznania niewłaściwego zapadło wiele orzeczeń sądowych. Poniżej wskazujemy na niektóre z nich:
Co do zasady uznanie niewłaściwe jest to zachowanie dłużnika wobec wierzyciela, z którego jednoznacznie wynika przeświadczenie o istnieniu roszczenia. A nadto co niezwykle istotne, z którym ustawa łączy skutek prawny w postaci przerwania biegu przedawnienia. Mimo sporów co do natury uznania niewłaściwego i wysuwania z jednej strony poglądów, że jest to albo oświadczenie woli, albo oświadczenie wiedzy, które skutek prawny w postaci przerwania przedawnienia wywołuje niezależnie od woli dłużnika i świadomości jego wystąpienia. Co do zasady aby zachowanie dłużnika mogło być zakwalifikowane jako uznanie niewłaściwe, musi być jednoznaczne, podjęte przez dłużnika wobec uprawnionego, jego pełnomocnika lub przedstawiciela i nie może być cofnięte lub odwołane (por. art. 60, 61 w zw. z art. 651 KC). Uznanie niewłaściwe jest jednostronnym oświadczeniem dłużnika skierowanym do oznaczonego adresata, dlatego jest skuteczne, gdy wierzyciel mógł powziąć o nim wiadomość (por. art. 61, 651 KC). Nadto uznanie niewłaściwe nie musi precyzować wysokości ani podstawy prawnej roszczenia.
– tak Sąd Apelacyjny w Szczecinie – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 19 września 2018 r. (sygn. akt I ACa 189/18, teza redakcyjna Legalis)
Regularne dokonywanie przez dłużnika spłat na rachunek przeznaczony do obsługi umowy kredytowej zakwalifikować należy jako złożenie oświadczenia wiedzy o przyznaniu istnienia długu. Stanowi ono w istocie uznanie niewłaściwe, które powoduje przerwanie biegu trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia (art. 123 § 1 pkt 2 KC).
– tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 24 sierpnia 2018 r. (sygn. akt I ACa 405/18, teza redakcyjna Legalis)
Jednoznaczne zachowanie się dłużnika wobec wierzyciela – prośba o prolongatę terminu, deklaracje o gotowości dobrowolnej zapłaty połączone z częściowymi spłatami należności, oświadczenie zamieszczone odręcznie na projekcie umowy – świadczy, że dłużnik wyartykułował oświadczenie wiedzy co do skonkretyzowanego długu. Wystarcza to do przyjęcia, że miało miejsce niewłaściwe uznanie długu, prowadzące do przerwania biegu przedawnienia, skoro zachowanie dłużnika uzasadniało przekonanie wierzyciela, że świadczenie na jego rzecz zostanie spełnione.
– tak Sąd Najwyższy – Izba Cywila w postanowieniu z dnia 4 lipca 2018 r. (sygn. akt V CSK 92/18)
Celem uregulowania wyrażonego w art. 123 § 1 pkt 2 KC jest ochrona zaufania osoby, której roszczenie przysługuje, wywołanego zachowaniem się zobowiązanego. Wskazanemu celowi tej regulacji odpowiada zaliczanie do zdarzeń stanowiących uznanie także takich zachowań się zobowiązanego, które nie zmierzają do wywołania skutku prawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia – nie są więc czynnościami prawnymi – ale wskazują na świadomość zobowiązanego istnienia roszczenia i mogą przez to uzasadniać przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość jego roszczeniu. Tego rodzaju uznanie kwalifikuje się jako oświadczenie wiedzy stanowiące uznanie niewłaściwe.
– tak Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 21 marca 2018 r. (sygn. akt I ACa 1078/17, teza redakcyjna Legalis)
Uznanie niewłaściwe, prowadzące do przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia, jest oświadczeniem wiedzy zobowiązanego, stanowiącym przejaw jego świadomości co do istnienia skierowanego przeciwko niemu roszczenia, a jego zachowanie uzasadnia, w sposób obiektywnie usprawiedliwiony przekonanie wierzyciela o tym że dłużnik jest świadomy swojego obowiązku, wobec czego uzasadnionym jest jego oczekiwanie, że świadczenie zostanie spełnione zgodnie z jego treścią.
– tak Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 21 lutego 2017 r. (sygn. akt I ACa 1377/16, teza redakcyjna Legalis)
1. Uznanie długu jest oświadczeniem woli dłużnika, w którym składający je ustala w sposób prawnie doniosły istnienie określonego stosunku prawnego (tzw. istnienie długu) lub pewnych jego elementów, np. wysokości długu.
2. Uznanie długu jako takie stanowi nieuregulowaną odrębną umowę ustalającą co do zasady i zakresu istnienie albo nieistnienie jakiegoś stosunku prawnego.
3. Uznanie długu nie jest jednak czynnością abstrakcyjną, a w związku z czym, osoba uznająca nie traci możliwości przeprowadzenia dowodu, że uznany dług w rzeczywistości nie istnieje.
– tak Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w postanowieniu z dnia 25 czerwca 2019 r. (sygn. akt IV CSK 636/18)
Jaki jest skutek przerwania biegu przedawnienia?
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie na nowo.
Przykładowo w przypadku sprawy przed sądem przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie nie zostało zakończone.
***
W ramach działalności kancelarii zajmujemy się prowadzeniem sporów sądowych oraz postępowań egzekucyjnych. W razie potrzeby udzielenia pomocy prawnej prosimy o kontakt.
***
Przeczytaj więcej wpisów na blogu z zakresu prawa związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej:
