*Photo by Jude Beck on Unsplash

Wszyscy wiedzą jak ważne jest dobro małoletniego dziecka. Kontakty z dzieckiem. Wiedzą o tym rodzice, dziadkowie, pozostali członkowie rodziny…, ale niestety w sytuacji, gdy dochodzi do konfliktów między rodzicami – w szczególności na tle spraw związanych z dzieckiem – pojawia się najwięcej problemów. Nierzadko zdarza się, że jedno z rodziców w żadnej mierze nie respektuje prawa i obowiązku drugiego rodzica do utrzymywania kontaktów z dzieckiem. 

To właśnie prawo i obowiązek mają każdy z rodziców i dziecko niezależnie od władzy rodzicielskiej, co wynika z art. 113 ust. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

***

Nie masz czasu przeczytać całego wpisu? Zobacz nasze e-booki kancelarii, które możesz pobrać i przeczytać w wolnej chwili, w drodze do pracy, w drodze po dzieci, w podróży itp.

***

KONTAKTY Z DZIECKIEM – SĄD?

Bezpodstawne zabranianie kontaktu rodzica z dzieckiem szkodzi przede wszystkim dziecku, nie rodzicowi, to dziecko potrzebuje obojga rodziców dla prawidłowego rozwoju.

Kontakty z dzieckiem to nie tylko odwiedziny, spotkania, czy zabieranie dziecka poza miejsce stałego pobytu, to także możliwość utrzymywanie korespondencji, wykonywanie rozmów telefonicznych itd. W tym zakresie rodzice, mimo wszelkiej niechęci do siebie, powinni porozumieć się dla dobra ich małoletniego dziecka.

SĄDOWE USTALENIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM

Gdy takie porozumienie nie jest możliwe najczęściej jedno z rodziców jest zmuszone wnioskować o uregulowanie kontaktów przez sąd.

Dla możliwości realizacji tego prawa i obowiązku każdego z rodziców nie ma też znaczenia to, czy rodzic wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. Nie można zapominać, że utrzymywanie kontaktów z dzieckiem to także sposób na poznanie jego potrzeb rozwoju psychicznego i fizycznego. Dla dobra dziecka, nie rodzica. To dziecko w końcu spyta się „a gdzie jest mama/tata?”, „kto mi kupił lalkę/ samochodzik?”, „dlaczego nie mogę zobaczyć się z tatą/mamą?”.

Wychowywanie dziecka w kłamstwie co do tego jaki jest ojciec lub matka wcale nie przyczyni się do dobra dziecka. Należy zastanowić się więc, czy działanie rodzica bezpodstawnie zabraniającego kontaktu z dzieckiem na pewno dyktowane jest jedynie dobrem dziecka, czy w rzeczywistości nie jest to osobista niechęć do drugiego rodzica. Praktyka pokazuje to drugie.

USTALENIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM PRZEZ SĄD – ile trwa postępowanie?

Praktyka orzecznicza każdego sądu najczęściej jest inna, co ma wpływ przede wszystkim na czas orzekania, a więc uzyskania wyroku lub postanowienia sądowego w danej sprawie.

Z doświadczenia zawodowego wiemy, że takie sprawy sądowe mogą trwać trzy miesiące, a i z rok, czy dwa. Wszystko zależy od tego, czy rodzice dążą do porozumienia oraz od wielu innych czynników od nich niezależnych, tj. od ilości spraw w danym sądzie, efektywności orzekania przez sądy itp.

W zakresie kontaktów z dzieckiem czas ma bardzo duże znaczenie, bowiem utrzymywanie należytej więzi rodzica z dzieckiem pozwala na mniej problemowe utrzymywanie kontaktów z dzieckiem. Najważniejsze jest – jak wiadomo – dobro dziecka.

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie Kuppinger v. Niemcy (sprawa nr  62198/11) rozpatrywał problemy związane z przewlekłością postępowań sądowych prowadzonych w sprawach kontaktów z dzieckiem oraz ich wykonania.

Trybunał uznał, że sprawy te powinny być rozpatrywane bezzwłocznie. Z wyroku tego wynika także, że brak istnienia skutecznego środka, który umożliwiałby przyśpieszenie postępowania sądowego w sprawie określenia kontaktów z dzieckiem, stanowiło naruszenie m.in. prawa do poszanowania życia rodzinnego.  

Nie jest to niestety wyrok w sprawie polskiej, jednak miejmy nadzieję, że skłania też do refleksji polskie sądy, w których przychodzi nam czekać na orzeczenia sądowe w sprawach ustalenia i wykonania kontaktów z dzieckiem.

Orzeczenie w anglojęzycznej wersji językowej dostępne jest na stronie internetowej ETPCz.

WYKONANIE KONTAKTÓW Z DZIECKIEM – gdy rodzic utrudnia wykonanie kontaktów

Umożliwienie kontaktu rodzica z dzieckiem nie wymaga wydania przez sąd odpowiedniego orzeczenia, jeżeli rodzice potrafią sami porozumieć się w tym zakresie.

Jeśli nie – pozostaje droga sądowa.

Istnieją nierzadko również takie sytuacje, w których jeden z rodziców, mimo wydanego orzeczenia w przedmiocie uregulowania kontaktów z dzieckiem nie realizuje tych kontaktów, a wręcz uniemożliwia je zapominając, że przede wszystkim ważne jest dobro dziecka. Osobista niechęć, nienawiść, czy inne negatywne uczucia wobec eks-partnera/ki, eks-męża/żony powodują, iż przeważnie rodzic, u którego dziecko stale przebywa nie będzie umożliwiać wykonania kontaktu z dzieckiem przez drugiego rodzica.

Należy pamiętać, że kontakty z dzieckiem to nie pole bitwy między rodzicami dziecka. Naganne i niczym uzasadnione jest również negatywne nastawianie dziecka przez jednego z rodziców przeciwko drugiemu z nich. W końcu przy kontaktach z dzieckiem chodzi przecież o dobro dziecka, a nie o to, aby sprawić mu przykrość.

SANKCJE – co grozi za utrudnianie kontaktów lub brak ich wykonywania?

Od 2011 r. przepisy kodeksu postępowania cywilnego przewidują możliwość „ukarania” rodzica uniemożliwiającego kontakty z dzieckiem sankcją pieniężną za naruszenie obowiązków w przedmiocie kontaktów z dzieckiem.

Ponadto w przypadku, gdy kontakty z dzieckiem zostały uregulowane w orzeczeniu lub ugodzie zawartej przed sądem lub mediatorem, rodzic, który doprowadza do niewykonania lub niewłaściwego wykonania kontaktów z dzieckiem może być zobowiązany przez sąd do zwrotu uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu na rzecz uprawnionego do kontaktów rodzica, który te koszty poniósł.

Aby oszczędzić sobie niepotrzebnych wizyt w sądzie, różnych przykrości, w tym widoku smutnych oczu dziecka, rodzice powinni brać pod uwagę dobro dziecka i umożliwić mu kontakt z drugim rodzicem. Pielęgnowanie relacji rodzinnych między rodzicem a dzieckiem ma w znacznym stopniu wpływ na jego rozwój i umożliwienie prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie.

O czym warto pamiętać – utrudnianie przez jednego z rodziców kontaktu z dzieckiem może być przesłanką do ograniczenia władzy rodzicielskiej!

WIĘŹ RODZICIELSKA – dobro osobiste rodzica

na szczególną uwagę zasługuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wydany w dniu 15 lipca 2015 r. (I ACa 202/15), w którym ów sąd przyznał pewną sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia dla ojca dzieci za doznaną krzywdę.

Sąd ten uznał, że poprzez zachowanie matki dzieci, która uniemożliwiała utrzymywanie kontaktów powoda ze swoimi córkami, zostało naruszone jedno z podstawowych dóbr osobistych człowieka w postaci więzi rodzicielskiej łączącej powoda z córkami.

W wyroku sąd stwierdził jednocześnie, że została naruszona przez matkę dzieci więź szczególna, która wiąże się ze znacznym cierpieniem psychicznym.

To orzeczenie pokazuje nie tylko to, że więź rodzicielska powinna być utrzymywana przez obojga rodziców, ale także to, że uniemożliwienie kontaktów przez jednego rodzica prowadzi do konsekwencji prawno-finansowych obok możliwości nakazania zapłaty sumy pieniężnej za utrudnianie kontaktów nawet na etapie samego zabezpieczenia kontaktów.

ZMIANA ORZECZENIA – KONTAKTY Z DZIECKIEM

Kontakty z dzieckiem mogą być uregulowane w wyroku rozwodowym jeśli rodziców dziecka wiązał wcześniej związek małżeński albo orzeczeniu dotyczącym uregulowania kontaktów.

Sposób, terminy i miejsca kontaktów wynikają z treści orzeczenia rozwodowego albo wydanego w przedmiocie uregulowania kontaktów z dzieckiem. Co jest zawsze najważniejsze – dobro dziecka. Także jeśli wymaga tego dobro dziecka sąd może zmienić orzeczenie w sprawie kontaktów.

Możliwa jest też zmiana dotychczas ustalonych kontaktów poprzez ich rozszerzenie. Tak będzie, jeśli dziecko będzie chciało częściej lub w większy sposób utrzymywać kontakty z uprawnionym rodzicem.

Przykładowo, jeśli w orzeczeniu w sprawie kontaktów określono, że uprawniony (rodzic) może widywać dziecko jedynie w Święta Wielkanocne, a dobro dziecka wymaga tego, aby kontakty te odbywały się także w Święta Bożego Narodzenia (lub jeden z dni tych świąt) to można wnieść wniosek do sądu o zmianę orzeczenia w sprawie uregulowania kontaktów z dzieckiem (w tym wypadku poprzez rozszerzenie).

W sprawach kontaktów z dzieckiem zawsze najważniejsze jest dobro dziecka, zarówno więc uprawniony, jak i zobowiązany do kontaktów mogą złożyć w sądzie wniosek o zmianę orzeczenia, w którym zostały ustalone kontakty z dzieckiem. Taka zmiana może ułatwić też wykonanie orzeczonych wcześniej kontaktów, jeśli ulegną zmianie okoliczności, w których wydawano wcześniejsze orzeczenie dotyczące kontaktów z dzieckiem. Warto kwestie kontaktów z dzieckiem szczegółowo i precyzyjnie uregulować w orzeczeniu sądowym.

***

W ramach działalności kancelarii zajmujemy się prowadzeniem szeroko rozumianych spraw rodzinnych, w tym sprawami o alimenty, kontakty, władzę rodzicielską oraz rozwodami.

W razie potrzeby udzielenia pomocy prawnej napisz do kancelarii. Wszelkie dane znajdziesz w zakładce kontakt.

***

Przeczytaj więcej wpisów na blogu z zakresu prawa rodzinnego:

• Czy można zrzec się alimentów od byłego małżonka?
• Alimenty na pełnoletnie dziecko
• Alimenty w trakcie trwania małżeństwa
• Kiedy sąd orzeka o separacji małżonków?
• Który sąd jest właściwy w sprawie o rozwód?
• Zażalenie na postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia na nowych zasadach
• Jakie dane wpisuje się w akcie urodzenia dziecka, gdy ojciec nie uznaje ojcostwa lub nie nastąpiło sądowe ustalenie ojcostwa?
• Od 1 lipca 2019 r. świadczenie wychowawcze 500+ bez wymogu ustalenia alimentów
• Jak prawnie dokonać uzgodnienia płci
• Brak rozwodu pomimo faktycznego zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego
• Kontakty z wnukami
• Trybunał Konstytucyjny o opiniowaniu przez RODK